-
1 решить
1. (что-л.) аскъуыддзаг кæнын, алыг кæнын, райхалын, тæрхон рахæссын, уынаффæ рахæссынрешить задачу – рард райхалын
2. (принять решение) сфæнд кæнын, стæрхон кæныня решил посвятить себя науке – сфæнд кодтон мæхи зонадæн (наукæйæн) снывонд кæнын
суд решил... – тæрхондон тæрхон рахаста…
-
2 рассудить
совер.1. (спорящих) æртæрхон кæнын, тæрхон рахæссыня рассудил, что лучше уйти – æз афтæ аскъуыддзаг кодтон, æмæ ацæуын хуыздæр уыдзæн
-
3 судить
несовер.1. тæрхон кæнынсудить преступника – фыдгæнæгæн тæрхон кæнын
2. (о ком-л., чем-л.) цæстæнгас дарыннельзя судить о человеке по внешности – æдде бакастæй адæймагмæ цæстæнгас дарын раст нæу
судите сами – уæхæдæг æхъуыды кæнут
- суждено -
4 присудить
его присудили к тюремному заключению – ахæстон ын стæрхон кодтой
-
5 обдумать
совер. ахъуыды кæнын, æртæрхон кæнынвсе надо было обдумать заранее – алцæуыл дæр рагацау ахъуыды кæнын хъуыди
-
6 обдумывать
несовер. хъуыды кæнын, тæрхон кæнынсм. обдумать -
7 обсудить
совер. æртæрхон кæнын, бауынаффæ кæнын -
8 обсуждать
несовер. тæрхон кæнын, уынаффæ кæнынсм. обсудить -
9 решиться
дело решилось в его пользу – хъуыддаг йæ пайдайæн аскъуыддзаг ис
2. (принять решение) сфæнд кæнын; стæрхон кæнынон не решился перейти реку вброд – доны ацæуын йæ ныфс нæ бахаста
-
10 советоваться
-
11 совещаться
несовер. уынаффæ кæнын, тæрхон кæнын -
12 предрешать
несовер. рагтæрхон скæнынсм. предрешить -
13 предрешить
совер. рагтæрхон кæнынвсе было предрешено заранее – алцыдæр рагтæрхонгонд уыди
-
14 трактовать
несовер. тæрхон кæнын -
15 обвинение
ср. дау, зылынкæнын, аххосджынкæнынвынести обвинение – зылыны тæрхон рахæссын
-
16 посвятить
совер.1. снывонд кæнын, раттын, ном ссарыня решил посвятить себя искусству – мæхи аивадæн снывонд кæнын стæрхон кодтон
я лиру посвятил народу своему (Некрасов) – мæ фæндыр мæ адæмæн снывонд кодтон
-
17 угрожать
несовер. в разн. знач. æртхъирæн кæнын; тæссаг уынугрожать судом – тæрхонæй æртхъирæн кæнын
дом угрожает рухнуть – хæдзарæн кæлынæй тас у
-
18 браться
несовер.1. (хвататься) исын, хæцынбраться за руки – къухыл хæцын, къух исын
2. (брать на себя) химæ исын, (хи) бæрны кæнынне берусь судить – нæ исын мæхимæ тæрхон
не берись за это дело – ма бавнал ацы хъуыддагмæ
4. (появляться) цæуын, зыныноткуда берется столько силы? – кæцæй зыны уыйас тых?, кæцæй цæуы уыйас тых?
-
19 осудить
совер.все осудили его поступок – сегас дæр ын бафаудтой йæ ми
2. (на суде) фæзылын кæнын, тæрхон рахæссынпреступника осудили – фыдгæнæджы фезылын кодтой
-
20 осуждать
- 1
- 2
См. также в других словарях:
æрхон-æрхон кæнын — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
ратæрхон-батæрхон кæнын — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
СУГЪТЫ ЦАГЪД КÆНЫН — Бындзагъд ныккæнын, бынскъуыд скæнын. Уыцы бон ирон лигъдæттæ зæрæдтæ, сабитæ æмæ сылгоймæгтæн сæ разы бабадтысты Зары хъæуы æмæ сæ сугъты цагъд фæкодтой. (ХИ. 1992, 113.) Суанг Куырттатты комы фыццаг æрбацæуæны монголты сугъты цагъд куы кодтой,… … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪАРМÆГОН — Нæртон зæронд ус. Иуахæмы Уырызмæг уыдис балцы. Уыцы рæстæджы иу Æртæ Нарты фæсивæд æрæмбырд сты Нарты Ныхасы æмæ иу сæхимидæг тæрхон кæнын райдыдтой, хуыздæр сæ чи у, ууыл. Фæлæ нæ фидыдтой: æппын чи ницæмæн бæззыдис, уый дæр иу загъта: «Æз уæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
æрхонын — ↑ хонын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: æрхонынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: æрхонæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: æрхонæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз æрхонын … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
АЙСАНА — Нæртон Уырызмæг æмæ Сатанайы фырт. Кадæг «Уырызмæг æмæ Сырдон» нын зæгъы: «Нартæ æрæмбырд сты æмæ загътой: «Уырызмæг йæхиуыл фæхæцыди æмæ фервæссыди йæхиуыл. Ныр ма уымæн зæнæг куы фæуа, уæд йæ зæнæг дæр сæ фыды хуызæн рахæсдзысты, æмæ ма уæд… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
НАРТÆ — Нарты кадджыты сæйраг архайджытæ, хъæбатыр, зондджын, зонынджын æмæ æгъдауджын адæмы хатт. Ирон адæм сæ хонынц сæ таурæгъон фыдæлтæ. Хуыцау сæ сфæлдыста уæйгуыты фæстæ. Иу кадæг нын Нарты равзæрды тыххæй афтæ дзуры: – Хуыцау дунейы куы сфæлдыста … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Хуыцауæхсæвы куывд II — см. Хуыцауæхсæвы куывд II – перевод – Дунедарæг Иунæг Кадджын Хуыцау, табу Дæхицæн! Ды нæ радтай зæххыл цæрынæн. Бирæ фарн æмæ амондæй хайджын чи у, уый æмбал нæ фæкæн! – Оммен, Хуыцау! – Hæ фыдæлты Зæронд Уастырджи! Сау хохы бæрзонд – дæ бадæн,… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Тæрхоны лæгтæ — см. Тæрхоны лæгтæ – перевод Тæрхоны лæгтæ – æхсæны тæрхоны уæнгтæ. Иуæй иу хатт æй этнографион литературæйы фæхонынц адæмон тæрхондон дæр. Тæрхоны лæгтæ æвзæрст цыдысты хъæубæсты зæронд лæгтæй; фыдæлтæй баззайгæ æгъдæуттæ хуыздæр чи зыдта æмæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Дурты бын æй фæкæнæм — (Дурты бын фæкæнын) – марыны тæрхон сæххæст кæныны мадзал. Ирон адæм дзы пайда кодтой ХIХ æнусы райдианмæ. Ахæм тæрхон иу цы фыдгæнæгæн рахастой, уый иу хъæуы цæрджытæ дурадзагъдæй амардтой; хонгæ дæр æй уымæн æфтæ кæнынц. … («забросать камнями») … Словарь по этнографии и мифологии осетин
АТЫНÆДЖЫ БÆРÆГБОН — см. АТЫНÆДЖЫ БÆРÆГБОН – перевод Атынæг йæ рæстæджы уыд ирон адæмы уарзондæр æмæ кадджындæр бæрæгбæттæй иу. Уæвгæ, абон дæр рох нæу, кæнынц æй бирæ рæтты (кæс Атынæг, АТЫНÆГ). Бæрæгбонæн ис сæрмагонд нысаниуæг: Атынæджы куывды фæстæ адæмæн сæ бон… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
